Cam Yapımı
Cam Yapımı
Arkeolojik buluntular, bazı cam boncukların, M.Ö. 3. bin sonlarına doğru Erken Bronz Çağında tarih sahnesine çıktığını belgeler. Bazı glazürlü seramikler de bu üretimin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. İlk cam kaplara Huri-Mitanni bölgesinde yapılan kazılarda rastlanmaktadır. M.Ö. 2. bin ortalarına tarihlenen bu preform yapıtlar, sıcak camın iç kalıplama yöntemiyle biçimlendirilmesi sonucu elde edilmiştir. Bu çağda kalıplama ve soğuk camın kesilerek biçimlendirilmesiyle oluşturulmuş özel cam kaplar, en önemli yapıtlar arasındaydı. Kuzey Suriye’de bulunmuş, kalıpta yapılmış M.Ö. 16-13. yy.lara tarihlenen Astarte figürinlerinden de anlaşıldığı gibi, bunlar o çağlarda dinsel amaçlarla da üretiliyordu. Geç Bronz Çağında cam buluntusu veren ikinci bölge Mısır’dır. Mısır’da M.Ö. 14. yy. dan itibaren üretim yapılmış, tütsü kapları ve merhem kapları Yeni Krallık Çağı firavunlarının mezarlarını süslemiştir. Mısır cam endüstrisinde, kaplar dışında, boncuklar, pendant ve bezeme amaçlı kakmalar da üretilmiştir. M.Ö. 2. binin ikinci yarısına tarihlenen Kaş Uluburun Batığı cam külçeleri ve Miken boncukları, o çağın hammaddesi ve işlenmiş camı olarak üretimin ve ticarî ilişkilerin gözler önüne serilmesinde büyük rol oynamıştır.
M.Ö. 1. bin başlarında cam üretimi durmuş gibi görünmektedir. Bu karanlık dönemin ardından Suriye-Filistin yöresinde az da olsa üretim başlar, Assurbanipal’ın sarayında cam yapım reçeteleri içeren tabletler ele geçmiştir (Leo Oppenheim: 1973, 259-266). Fenike’de camın M.Ö. 8. yy. da fildişi üzerine kakma olarak kullanıldığı bilinmektedir. (C. Lightfoot: 1992, 2). M.Ö. 8-7. yy.larda iç kalıp ve kesme yapıtlar ortaya çıkar. Bunlardan tören kapları olan ve saraylarda bulunan dinoslar ve bazı özel yapımlar Nimrut’ta Asurluların cam üretimi yaptıklarını gösterir. Bu grup içinde yer alan Sargon vazosu o devrin ünlü yapıtlarından biridir. Gordion’da P Tümülüsü’nde bulunmuş, kalıpta yapılmış, kesme bezemeli kâse Anadolu’ya ithal edilmiş önemli ve nadir yapıtlardandır. (A.von Saldern “Glass finds at Gordion”, JGSI 1959,24). Kuzey Mezopotamya’da Asur, Megiddo, Mari ve Nimrut kentlerindeki cam buluntular, kaya kristali ve değerli taşlar taklit edilerek yapılmıştır. Ayrıca iç kalıplama tekniği kullanılarak eski geleneğe dayalı bir üretim biçiminin tekrar ortaya çıktığı görülmektedir.
Devamını oku...