Sâmiha Ayverdi
- Ayrıntılar
- Kategori: Ömer Özercan
Bir "ba'sü ba'de'l-mevt"e inanmak için Ayverdilerden haberdar olmak yeter. Ömer Özercan
Sâmiha Ayverdi -Hocası Kenan Rifaî başta olmak üzere; çevresindeki tasavvuf, ilim, sanat, siyaset, devlet adamlarından din, tarih, edebiyat, siyaset, felsefe gibi pek çok sahada sahih, derin ve rafine bilgi ve tecrübe tahsil etmiş, aynı zamanda kendi okuma ve seyahatlerinin de yardımı ile muazzam bir bilgi, görgü, kültür, şuur ve motivasyon sahibi olmuştur.
- Pozitivizmin, materyalizmin, Batı hayranlığının, dinî ve millî değerlerden uzaklaşma ve hatta bunlara karşı düşmanlığın bilhassa "münevverler" arasında kanser gibi yayılışını; Osmanlı Devleti'nin felâket ve çöküş senelerini, komünizmin ve komünist Rusya'nın Avrupa ve dünyaya yayılışını, Türkiye'ye yönelmiş fikrî ve askerî tehditleri görmüş ve yaşamıştır.
- Bu tespitlerden hareketle, Ayverdi; Müslüman Türk'ün tarihi ile geleceğini telif etmeye, geçmişin bereketini ve mirasını geleceğe taşımaya, tehditlere karşı tedbirler üretmeye ve yangından kurtarılan kıymetleri muhafaza ve yaşatmaya çalışmış, elhak muvaffak da olmuştur. Bu çalışmalarda Ekrem Hakkı Ayverdi ve İlhan Ayverdi'ninyardımları ve eserleri de unutulmamalıdır.
- S. Ayverdi klasik bir tasavvuf yolunun klasik bir sürdürücüsü değil, yolu yenileyen ve daha da öte neredeyse kendine mahsus yeni bir yolu inşa ve ihya eden müstesna bir insandır.
- İlerde bir gün Türkiye'de tasavvuf "S. Ayverdi'den önce ve sonra" diye tasnif edilecektir.
- Selçuklu ve Osmanlı medeniyet tecrübesini yaşamış olan Müslüman Türk milleti bu mirası yeni bir terkibe ve bünyeye tahvil edecektir ve bu yeni teşebbüs ve tekevvünde S. Ayverdi bir kutup yıldızı gibi yol ve yön gösterici, mayalayıcı; ihtiyaç duyulacak prensiplerin, mefhumların, tefekkürün rafine kaynağı, hasılı özetle söyleyecek olursak "Kurucu Ana"sı olacaktır.
"Ayverdi Kimdir?" diye soran; Ayverdi'yi tanımak, anlamak ve yolunda olmak isteyen gençlere tavsiyeler:
- Kuran-ı Kerim'i okuyun. Ayverdi "Yaşayan Kuran"dı.
- Hz. Peygamber'in hayatını ve hadis-i şeriflerini öğrenin. Ayverdi "Muhammedî Ahlâk" sahibi idi.
- Hz. Pîr-i Türkistan Hâce Ahmet Yesevî'yi okuyun, tanıyın. Ayverdi "İkinci Yesevî" idi. (Bu konuda Dr. Hayati Bice'nin çalışmaları çok kıymetlidir, kendisinden istifade edilmelidir.)
- Mesnevi Şerif'i okuyun, Mevlana'yı tanıyın, Cemalnur Sargut'u dinleyin. Ayverdi zamanının Mevlana'sıidi.
"Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık" adlı eserdeki Safiye Erol'un üç bölüm halindeki yazılarını (ve Ciğerdelen romanını) okuyun. Bunlar, felsefeye dair Türkçe yazılmış en derin, kalıcı ve rehber yazılardır. Yazıların başlıkları: "Homo Mysticus", "Homo Sapiens - Hakîm Adam", "Mürşidi Âgâh" Sâmiha Ayverdi'dir.
- Ayverdi'nin bütün kitaplarını, bilhassa: Türk Tarihinde Osmanlı Asırları, Boğaziçinde Tarih, İstanbul Geceleri, İbrahim Efendi Konağı, Edebî ve Mânevî Dünyası İçinde Fâtih, Abide Şahsiyetler, Millî Kültür Meseleleri ve Maarif Davamız, Kölelikten Efendiliğe adlı eserlerini tekrar tekrar okuyun. Günümüzde Sâmiha Ayverdi'yi en iyi temsill eden, kendi yazdığı eserlerdir.
- Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Osman Turan, Nihad Sâmi Banarlı, Fuat Köprülü, Abdülhak Şinasi Hisar gibi yazarların eserlerini okuyun, kelime/mefhum hazinenizi zenginleştirin. Elinizin altında İlhan Ayverdi'nin ömrünü adadığı Kubbealtı Lügatı olsun. İyi Türkçe ve tarih bilmeden Ayverdi'yi okuyamaz, anlayamazsınız.
- Klasik şiir ve musikimizden haberdar olun, okuyun, dinleyin. Klasik sanatlarımızı (hat, tezhip, çinî, ebru...) öğrenin.
- Ekrem Hakkı Ayverdi'nin yazılarını okuyun, çalışmalarını öğrenin. İstanbul'daki (ve diğer yerlerdeki) Osmanlı mimarî eserlerini gezin, görün, tanıyın.
- Süheyl Ünver, Kani Karaca, Cinuçen Tanrıkorur, Tanburî Cemil, Hattat Aziz Efendi gibi şahısları tanıyın, eserlerinden haberdar olun.
- Kenan Gürsoy'un ve Levent Bayraktar'ın yazılarını okuyun. Ayverdi'nin bütün dünyaya ve insanlığa mesajını ve mirasını daha iyi anlarsınız.
- Sait Başer'in "Türk Müslümanlığı" ve "Töre" ye dair makale ve kitaplarını okuyun, konuşma kayıtlarını dinleyin. Ayverdi "Töre Ana" idi.
- Rıza Tekin Uğurel'in bestelediği ve Elif Ömürlü Uyar'ın okuduğu eserleri dinleyin (Youtube'da var).
- İsmini zikretmediğimiz, S. Ayverdi'yi anlatan veya anlamanızı kolaylaştıracak pek çok kişi vardır. Peşin hüküm sahibi olmadan herkesi sabır ve dikkatle okuyun, dinleyin, istifade etmeye çalışın ve kendi fikirlerinizi oluşturun.
Ömer Özercan
