Karagöz oyunu, Türk gölge oyunudur. Komik, eğlenceli, kimi zaman öğretici, bazı zamanlarda argo kullanılan bir oyundur.

Oyunun iki ana karakteri vardır; bunlardan bir tanesi oyuna adını veren Karagöz diğeri ise Hacivat'tır.

Her Karagöz oyunu dört bölümden oluşur.

1. Mukaddime (giriş ) :

Bu bölüm de çeşitli kesimler bulunmaktadır. İlk önce müzikle birlikte boş perdeye ' göstermelik' denilen oyunun konusu ile ilgisi olmayan bir görüntü konulur( denzi kızı, burak, kedi, gemi, hayat ağacı, bir saksıda limon olabilir). Göstermeliklerin görevi oyunu seyretmeye hazırlanmamış seyirciyi oyunun gerçeğine hazırlamak ve seyircide merak uyandırmaktır. Göstermelik, bir ucuna gerilmiş sigara kağıdı bağlanan 'nâreke ‘ adında bir kamış düdüğün çok tiz sesi ile kaldırılır.

Göstermeliğin kaldırılması ile tefin vuruşuna uygun hareketlerle, seyirciye göre perdenin solundan Hacivat gelir, bir semai okur. Bu semailer dügâh, ferahnâk, isfahan, tahir buselik, yegâh, rast, nihavend, beyâti, uşşâk, segâh gibi makamlarda olur. Bu sırada Hacivat musıkinin ritmine uygun hareketlerle başını hafifçe sallar. Semai bitiminde Hacivat "Oof Haay Hak !" diyerek perde gazeline başlar. Okur, duasını eder ve yeri saygı ile öper. Kendine kafa dengi bir arkadaş arar ve onun özelikleri sayar.

Şöyle ki;
'' Efendim! Demem o demek değil !
Bu bendenize, bu hakir duacınıza, eli yüzü düzgün, elfazı güzel, sözü sohbeti tatlı bir fasih- ül- lisan, yâr-i vefâ-dâr olsa, geliverse şu meydân- ı pür sefâya, o söylese bendeniz dinlese, bendeniz söylese o dinlese, oturan zevkperverân-ı kirâm da sefâyâb olsa !
Diyelim; bu gece işimizi mevlâm rast getire.
Yâr bana bir eğlence, aman bana bir eğlence !
Aman bana bir eğlence ! ''

Bu özellikleri saydıktan sonra Karagöz karşı yönden seyirciye göre sağdan gelir. Buna ' Karagözü İndirmek ' denir. Karagöz ile Hacivat dövüşmeye başlarlar. Dövüşte Hacivat kaçar Karagöz yere boylu boyunca uzanır ve seci'li (kafiyeli) bir deyişle Hacivata veriştirir, kızar ve bir tekerleme okur yattığı yerden doğrulmaya çalışırken.

Şöyle ki ;
'' Nasırım da nasırım, döküldü inci gibi dişlerim, ahhh benim kolum, başım, dirseğim, sızladı burun kemiğim, ahhh armud-u fıkaram, ense köküm , şakaklarım, sündü yelken kulaklarım, Hacivatı kaçırdım ammaa ben de biraz altıma kaçırdım. Seni gidi keçi sakallı, kapı gıcırtısı adam seni, kendini bilmez muşmula suratlı seni, her gün kapımın önüne gelip vır vır zır zır konuşur durursun. Hele sen bir daha gel sana neler yaparım, senin o keçi sakalını yolmaz mıyım, ahhh aman aman aman ''

Tekerlemesini söyleyerek, sızlanarak yerinden kalkar.

Bu konuşmalardan sonra mukaddime bölümü biter.

2. Muhavere ( Söyleşme ) :

Bu bölüm Karagöz ve Hacivat'ın arasında geçen bölümdür. Bu bölümde iki karakterin kişilikleri, özellikleri , sesleri, yaradılış ve yetişme bakımından birbirlerine karşıt düşen hal ve hareketleri tanıtılır. Tanıtma işi ile birlikte asıl oyunun konusuna doğru söyleşi başlar.

3. Fasıl ( Oyunun Kendisi ) :

Fasıl, oyunun kendisidir. Diğer yardımcı karakterler de oyuna katılırlar sıraları geldikçe. Bu bölümde musıki de ön plandadır.

4. Bitiş :

Bu bölüm oyunun son bölümüdür. Genelde çok kısadır. Karagöz oyunun bittiğini haber verir, kusurlar için özür diler. Gelecek oyunun ne olacağını duyurur. Eğer Karagöz ve Hacivat oyunun fasıl kısmında oyun gereği kılık değiştirmişlerse bu bölümde eski kılıkları ile perdeye dönerler. Aralarında kısa bir söyleşi geçerek oyundan çıkarılacak ders de belirtilir. Karagöz her sözünün sonunda Hacivat'a birer tokat atar.

Hacivat, 'Yıktın perdeyi eyledin viran, varıp da sahibine haber vereyim heman ' der ve gider.

Karagöz, 'Her ne kadar kusur ettikse affola. Yarın akşam seni elime geçirirsem bak sana neler yaparım ' der ve gider. Oyun böylece biter.

Karagöz oyunu, musıkisi ile anlattıkları ile bir klasik, bir vazgeçilmezdir. Dinlemesi, izlemesi, oynatması güzel dünyadır vesselam...