18. ve 19. yy. Ankara Vakıf Hanları
18. ve 19. Yüzyıl Ankara Vakıf Hanları :
1. PİRİNÇ HANI
18. yüzyılda yapılmış, ancak günümüze kadar ulaşamamış hanlardandır. Atpazarı'nda, Çengel Han'ın güneyinde, Safran Han'ın güney doğusunda Pirinç Hanı Sokağında bulunmaktaydı. 1935’lerde Belediye tarafından kamulaştırılarak yıkılmış ve yerine ilkokul yapılmıştır. Konyalı; Pirinç Hanı’nın içinde bir mescid bulunduğunu ve bunun da Han ile birlikte yıkıldığını söylemektedir [12].
2. BALA HANI
Günümüzde de halen otel olarak kullanılmakta olan 19. Yüzyıl sonu yapılarındandır. İki katlı karkas yapı tipolojisine sahip Bala Hanı, Atpazarı’nda, Pirinç Hanı Sokağının Atpazarı Yokuşu ile kesiştiği köşede bulunmaktadır.
3. HAN
Yapım tarihi bilinmeyen bu yapı kayıtlarda belirgin bir isme sahip değildir. Pirinç Hanı Sokağında, Bala Hanı'nın batısında ve ona bitişik iki katlı, avlulu, ahşap karkas bir yapıydı. 1930 yıllarında yıkılmıştır [13].
4. KIRMIZIOĞLU HANI
Yapım tarihi bilinmeyen Kırmızıoğlu Hanı, Atpazarı Meydanı’nda, 1929 kadastral haritasında Dede Bey Yokuşu olarak okunan yolun kuzey kenarında, Kesikbaş Türbesinin kuzey-batısında bulunmaktaydı. Madran ve Bakırer, yapının iki katlı ve ahşap karkas bir yapı olduğunu söylemektedirler [14].
5. HAYRET HANI
Kesikbaş Türbesinin doğusunda bulunan Hayret Hanı’nın da yapım tarihi bilinmemektedir. Bu alandaki mezarlığın kaldırılması esnasında 1940 yıllarında yıkılmış, yerine Belediye Dükkanları yapılmıştır [15].
6. KIBRISLI HANI
Günümüze kadar ulaşamamış, küçük boyutlu hanlardandır. Atpazarı Meydanı'nda, Dede Bey Yokuşunda, Kırmızıoğlu Hanı’nın karşısında bulunmaktaydı.
7. YILDIZ HAN
Atpazarında, Pilavoğlu Hanı'nın doğusunda halen kullanılmakta olan 19. Yüzyıl sonu hanlarındandır
8. YENİ SARAY HANI
19. Yüzyıl Yapısı olan bu han, Atpazarı, Hanlar Sokağında, Rençber ve Yıldız Hanlarının arasında bulunmaktadır.
9. RENÇBER HANI
Günümüzde kullanılan ve mimari bakımdan önemsiz bir yapı olan Rençber Hanı, Atpazarı, Hanlar Sokağında (Ser Sokak) Yeni Saray Hanı’nın güneyinde bulunmaktadır.
10. AĞAZADE HANI (AĞA HANI)
Ulucanlar Caddesi ile Koyunpazarı Meydanı'nın kesiştiği köşede bulunmaktaydı. Vakfiyesine göre, 1746 tarihinde inşa edilmiştir. İki katlı, avlulu büyükçe bir yapıydı. Mescidinin var olduğunu Konyalı belirtmektedir [16]. Ağazade Hanı, 1940 yıllarında yıkılarak yerine şimdiki Güven Çarşısı inşa edilmiştir.
11. ALLEM KALLEM HANI
Ağazade Hanı'nın güneyinde, Ulucanlar Caddesi'nin Koyunpazarı Meydanı'na bağlandığı yerde bulunan Allem Kallem Hanı da 1930 larda yıkılmıştır [17] .
12. MUSLU HAN ( MUSLI PAŞA HANI)
18. Yüzyıl Hanlarındandır. Vakfedildiği tarih 1172 Hicri (1758)’dir [18] . Günümüze kadar ulaşamamış hanlardandır.
Ankara’nın en önemli hanlarından sadece sof Ticaretinin yapıldığı ve Arkeoloji müzesinin altında olduğu kaydı bulunan ve yıkılmış meşhur PEMBE HAN VARMIŞ ve Ankara’nın sof ihraç merkezi burası imiş fakat tarihi kayıtlarda bazı açıklamalar olmasına rağmen çok önemli bu handan bahse konu edilmemektedir. ve ikinci önemli bir han var önü dükkanlarla kapatılmış çok kimsenin varlığını unuttuğu PİLAVOĞLU HAN'I var Çengel Han’ın sağ karşısında.
Haluk Balaban
